İş Hukuku; işçi-işveren ilişkilerini, işçi sendikalarını, işçi ücretlerini ve çalışma şartlarını kapsayan ve bu alandaki konuları araştıran hukuk dalıdır. İş hukukunun ana konusu insan ilişkileridir. İşçi, işveren ve onların devletle ilişkilerinin düzenlemesi için oluşturulan hukuk kurallarını sistematik şekilde inceler.
İş hukuku kapsam olarak; bireysel ve toplu iş hukuku olmak üzere ikiye ayrılır. Bireysel iş hukuku, genellikle küçük işletmelerde hizmet akdi ile başlayan işçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenler. Ücret, hizmet akdi, çalışma koşulları, ek ücretler-ikramiye, komisyon, sosyal haklar, işten ayrılma ve tazminat gibi konuları kapsar. Toplu iş hukuku ise genellikle büyük işletmelerde işçi, işveren tarafından topluluklar şeklinde temsil edildiği iş yerlerinde uygulanır. Sendika kurma, sendikaya üyelik toplu sözleşme, sendikanın feshedilmesi ve sendikal haklar gibi konuları ele alır.
İş Hukukunu Kapsayan Davalar
- İşçilik hak ve alacaklarından kaynaklanan; ücret, fazla mesai ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti gibi her türlü alacak ve tazminat davaları
- Hizmet ve sigortalılık tespiti davaları
- İş hukukundan kaynaklanan her türlü tespit davaları
- İş kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları
- İşveren adına iş sözleşmelerinin ve diğer hukuki belgelerin düzenlenmesi ve davaların takibi.
İş Hukukunun Özellikleri
- İş hukukunda her zaman işçi haklarının korunması önceliklidir. İşveren tarafından işçinin emeğinin sömürülmemesi ve haklarının ihlal edilmemesi sağlanır.
- İşçilere asgari ücretin altında ücret verilmemesi gibi işçinin lehine kararlaştırılabilen nisbi emredici kurallar içerir.
- İş hukukunda herhangi bir hükümle ilgili tereddüt yaşanması halinde işçi lehine karar verilir.
- İşçiler, sendikalar aracılığıyla yönetime katılabilir.
- İş hukukunda her zaman işçinin kişiliğine öncelik verilir. Buna bağlı olarak da hizmet sözleşmesi işveren ile işçi arasındaki karşılıklı edimlerin sorumluluklarına dayalı ilişkinin çerçevesini çizer.